Có một điểm sai lầm mà nhiều người trong chúng ta thường mắc phải: Đó là đặt trách nhiệm cuộc đời mình lên vai người khác. Nguyên nhân thì có rất nhiều: Chưa trưởng thành, thiếu bản lĩnh, thiếu nhận thức, thiếu can đảm… Dù là nguyên nhân nào đi nữa thì chỉ cần ta còn đặt trách nhiệm của đời mình lên vai người khác thì thành công hay thất bại của ta cũng không hoàn toàn là của bản thân ta. Nếu đó là thành công thì chắc chẳng mấy ai đặt “công lao” đó lên kẻ khác, phần nhiều đều nghĩ là do mình giỏi. Và nếu mỗi khi thất bại lại tìm nơi, tìm người, tìm vật, tìm hoàn cảnh mà đổ lỗi thì sẽ chẳng bao giờ hiểu được vấn đề, chẳng bao giờ giải quyết được vấn đề.

Thế nào là trưởng thành?

Có một số bạn học sinh, sinh viên nhắn tin hỏi tôi nhiều câu có nội dung như là: “Em phải làm sao để tự lập?” “Ba mẹ/anh chị em quản lý và can thiệp vào cuộc sống của em nhiều quá, em phải làm sao?” Hoặc là những băn khoăn như: “Em nghĩ việc này chắc ba mẹ không cho phép đâu.”
 
Câu trả lời tôi dành cho họ là: “Đó là do em chưa thật sự trưởng thành trong mắt gia đình, em vẫn còn là một đứa con nít cần bảo bọc. Hãy chứng tỏ cho ba mẹ, anh chị thấy rằng em đã trưởng thành thì họ sẽ ít can thiệp vào những quyết định của em hơn.” Rồi họ lại hỏi: “Làm sao chứng tỏ được đây? Ba mẹ chẳng bao giờ chịu nghe em nói.”

Tôi trả lời: “Muốn biết một người có trưởng thành hay không không nhất thiết là dựa vào tuổi tác, theo anh tiêu chuẩn của trưởng thành là biết rõ việc mình làm; dám và có khả năng chịu được hậu quả mà việc làm đó có thể gây nên; kiên định với sự lựa chọn đó của mình. Còn việc ba mẹ không chịu nghe em nói thì do khi nói em vẫn đang dùng cách nói của trẻ con, em vẫn đang “xin phép” chứ không phải là “trao đổi” “chia sẻ”. Nếu em có thể có điều kiện cần là “trưởng thành” thì “cách nói” chỉ là điều kiện đủ mà thôi. Cứ thay đổi cách nói cho phù hợp đến khi nào thành công là được.”

Hãy tự gánh lấy cuộc đời mình!

Tự chịu và có khả năng chịu trách nhiệm cho việc mình làm là một tiêu chí quan trọng để xác định một người “lớn” hay “nhỏ”, trưởng thành hay chưa. Một người càng lớn càng có trách nhiệm hơn với chính mình và có thể gánh vác những trách nhiệm càng lớn.

Lúc bạn học mẫu giáo, lớp 1, cha mẹ có trách nhiệm nhắc nhở bạn phải học, và học tốt ra sao. Cha mẹ nấu cơm cho bạn ăn, giăng mùng cho bạn ngủ, chăm sóc bạn lúc ốm đau… Những trách nhiệm đó vốn là của bạn, nhưng vì bạn còn nhỏ, chưa thể tự làm hoặc làm chưa tốt nên trách nhiệm đó nằm trên người cha mẹ bạn. Cha mẹ hoàn toàn tự nguyện và xem đó là trách nhiệm của chính họ, nhưng đối với bản thân bạn mà nói thì lúc này bạn hoàn toàn phụ thuộc vào cha mẹ. Phạm vi phụ thuộc nhỏ dần, nhỏ dần, nhưng một ngày còn phụ thuộc là một ngày bạn còn chưa thật sự lớn.

Muốn trưởng thành hơn trong mắt cha mẹ hay mọi người xung quanh, hãy tự giác gánh vác và chịu trách nhiệm những việc liên quan đến cuộc đời bạn. Khi bạn có thể tự chăm sóc bản thân, tự hoạch định tương lai, tự giác rèn luyện đạo đức, phẩm chất, tính tình… tốt hơn thì cha mẹ bạn sẽ tự nhiên công nhận bạn là người lớn.

Đi suốt cuộc đời, cần bao nhiêu người để ta đổ lỗi?

 “Đừng đặt gánh nặng cuộc đời mình lên vai người khác” – Hiểu được điều này cũng giúp ta tránh được nhiều nỗi phiền muộn, âu lo. Khi đặt trách nhiệm của mình lên vai người khác, ta thường phải lo lắng, ưu tư, không biết người ta có thực hiện tốt nghĩa vụ với cuộc đời mình hay không!

Giống như trong tình yêu, nhiều người rất sợ bạn trai/bạn gái mình thay đổi, không còn yêu nữa hoặc có người khác. Tuy nhiên, họ lại đặt trách nhiệm cho sự “chung thủy – không thay đổi” đó lên người bạn mình theo kiểu”anh/em yêu tôi thì không được thế này, anh/em phải làm thế kia”… Điều đó sai lầm rồi. Nó sẽ làm cho bạn luôn luôn phải lo âu vì trách nhiệm cho tình cảm của bạn đã được đặt lên vai người khác. Họ thay đổi lúc nào, làm không tốt lúc nào… làm sao bạn biết được?! Dù cho đó có là người yêu hay vợ/chồng cũng thế. Hãy tự hỏi: Muốn cho tình yêu bền vững thì bạn phải làm gì? Bạn đã làm những chuyện đó tốt hay chưa?

Trong tất cả mọi vấn đề xoay quanh cuộc sống của bạn: Sức khỏe, tình bạn, tình yêu, tiền bạc, địa vị… Hãy xác định:

•    Vị trí của bạn ở đâu trong vấn đề này.
•    Bạn có thể tác động đến vấn đề này như thế nào/bằng cách nào?
•    Hãy làm tốt nhất có thể trong khả năng của bạn! Vì sao? Vì đây là nhân tố duy nhất tự thân bạn có khả năng quyết định! Nếu như đã làm tốt nhất có thể thì chẳng bao giờ phải hối hận về sau.

Khi ta tự gánh lấy mọi trách nhiệm liên quan đến cuộc đời mình, đó là lúc ta thật sự bắt đầu làm chủ bản thân, thật sự lớn.



Chúc mọi điều bình yên nhé.

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

 Tôi có viết một bài, tựa đề là “Nền Tảng Tốt Đẹp Nhất Của Giáo Dục Là Yêu Thương”, tôi tin yêu thương nếu được đong đầy sẽ giải quyết tốt mọi vấn đề của xã hội, của loài người. Trong cuộc sống, có nhiều tình huống rất khó khăn để đạt được “điều kiện lý tưởng” như vậy, nhưng chúng ta cần có niềm tin, cần nhắc nhở chính mình rằng có một con đường như thế.

Theo tôi, giải pháp trên là một phương án hoàn mỹ, nhưng cần có sự chuẩn bị và bước chuyển mình thật lâu để đi đến mục tiêu. Nhìn vào thực tế, để đạt được hiệu quả, kết quả mong muốn của giáo dục là tạo ra những thế hệ học sinh, sinh viên “đáng đồng tiền bát gạo”, tôi cho rằng có một giải pháp khác – đó là xem Giáo dục như một ngành kinh doanh.

“Khách hàng là thượng đế”

Trong thời đại này, tôi cho rằng slogan “khách hàng là thượng đế” mạnh hơn nhiều so với câu đầy nhân văn “vì tương lai con em chúng ta”. Nghe thì hay nhưng sự thật là con em của ai thì người nấy “vì” thế thôi, bằng chứng là rất nhiều con em Việt Nam đã, đang và sẽ ra nước ngoài du học, thậm chí là từ cấp 3.

Nếu xem học sinh, sinh viên là khách hàng, trường học là một công ty thì thầy, cô giáo là những nhân viên kỹ thuật, nhân viên chăm sóc khách hàng, Hiệu trưởng là CEO. Như vậy, mỗi công ty phải xây dựng cho mình triết lý kinh doanh, thương hiệu, chất lượng và cạnh tranh về giá cả… tất cả mọi mặt là để đáp ứng và làm vừa lòng khách hàng. Sẽ không có chuyện thầy cô giáo dạy học sinh không hiểu mà quát mắng, đánh đòn, ngược lại thầy cô phải luôn cập nhật kiến thức, tìm cách dạy mới hay hơn, hiệu quả hơn, nếu không làm vậy sẽ có thể mất việc.

Các vị lãnh đạo của công ty sẽ không phải chạy theo thành tích ảo vì lợi nhuận của công ty ảnh hưởng đến họ trước tiên. Để thu hút khách hàng, họ sẽ phải đầu tư trang thiết bị, cơ sở hạ tầng, nhân lực, kỹ thuật… Khi đó thì trường học tốt hơn biết bao nhiêu.

“Tiền nào của nấy”

Nếu giáo dục chỉ đơn thuần là kinh doanh, sẽ có cạnh tranh và từ đó là nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm… Điểm quan trọng cần lưu ý rằng đã là kinh doanh thì phải có lợi nhuận, cho nên bạn sẽ phải trả số tiền phù hợp với chất lượng dịch vụ bạn muốn nhận. Nếu bạn cho rằng trường này giá cao mà chất lượng thấp? Tốt thôi, chọn trường khác! Mà những trường như thế cũng chẳng tồn tại được bao lâu trong quy luật cạnh tranh đâu.

Khách hàng sẽ được phục vụ tốt hơn, nhưng bên cạnh đó cũng xuất hiện sự phân hóa giàu – nghèo. Điều này đối với xã hội nói chung là một cái gì đó hơi khó chịu, một chút buồn tủi cho người nghèo. Tuy nhiên đối với từng cá nhân, từng gia đình, tôi vẫn cho rằng đây là một chuyện tốt. Đó cũng là một nguồn động lực để mọi người vươn lên đến cuộc sống tốt hơn, đặt ra nhiều mục tiêu có thể đạt đến hơn trong cuộc sống: Có tiền nhiều – học trường sang; tiền không nhiều – học trường trung bình; nghèo – học trường bèo. Dù là trường bèo thì nó cũng tốt hơn nhiều trường miễn phí như hiện nay.
Dù muốn dù không, dù là khách hàng hay doanh nghiệp thì chỉ khi thật sự làm việc vì lợi ích của chính mình người ta mới có thể tận tâm, tận lực và cảm thấy xứng đáng với những gì mình bỏ ra. Thầy cô giáo cố gắng dạy tốt hơn để tăng lương, học sinh cố gắng học tốt hơn để khỏi phí tiền học phí. Một khi đã làm việc vì lợi ích của chính mình thì chất lượng và năng suất tăng là điều hiển nhiên, quan trọng nhất là giá trị cốt lõi của doanh nghiệp – lượng kiến thức chuyên môn phải đảm bảo, đến một mức nào đó thì sự khác nhau giữa trường sang và trường bèo chỉ là trang thiết bị cao cấp và cái thương hiệu mà thôi.

Có lần tôi xem một ảnh vui thế này: Một bên là một cái áo trắng trơn, giá 5 đồng, bên kia cũng là cái áo trắng đó, thêm một cái logo, giá 50 đồng. Vậy đó, người nghèo mặc áo trắng, người giàu mặc áo có logo, quan trọng là mọi người đều có áo để mặc, không phải mặc áo rách hay ở trần. Đó cũng chính là tác dụng tích cực khi xem giáo dục là một ngành kinh doanh.

Điều này có thực tế không?

Thực tế lắm chứ, người ta làm nhiều rồi! Hiện nay ở Việt Nam cũng xuất hiện nhiều trường quốc tế, trường tư, tuy chất lượng vẫn chưa đồng đều nhưng nhiều trường vẫn tốt hơn các trường công nổi tiếng. Nước ta vẫn còn nhiều người quan niệm rằng trường công thì tốt hơn trường tư, quan niệm đó lỗi thời lâu rồi. Về vấn đề học phí cao thì như đã nói trên “tiền nào của nấy”, nhưng dân ta ngày nay giàu lắm, nếu trong nước không có chỗ cho họ xài thì họ mang tiền ra nước ngoài xài càng lỗ hơn.
Hãy nhìn sự phát triển của các bệnh viện, phòng khám tư nhân thì rõ. Sự phát triển của nó thúc đẩy sự phát triển của chất lượng y tế trong cộng đồng, mang đến nhiều lựa chọn hơn cho người dân, góp phần giảm tải cho các bệnh viện công. Điểm khác biệt lớn nhất chính là chất lượng phục vụ. Làm kinh doanh thì phải khác so với làm bổn phận, làm cho mình thì tích cực hơn là chuyện bình thường!

Nhìn ra thế giới

Chất lượng giáo dục của các nước phương Tây tốt hơn nước ta nhiều, chuyện đó khỏi bàn, mà tôi cũng không biết nhiều để bàn, bạn nào biết xin kể cho tôi nghe với. Điều làm tôi ngạc nhiên là triết lý, cách nhìn với giáo dục của họ khác phương Đông. Dưới đây là vài điểm khác biệt thú vị:
Trong khi phương Đông chúng ta tôn sư trọng đạo, chúng ta có nhiều bài học, nhiều câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn… nói về bổn phận của người học trò, thì ở phương Tây ngược lại, các câu danh ngôn của họ phần lớn là nói về bổn phận của người thầy!

“The mediocre teacher tells. The good teacher explains. The superior teacher demonstrates. The great teacher inspires.” — William Arthur Ward
Tạm dịch là: “Giáo viên bình thường nói. Giáo viên tốt giải thích. Giáo viên giỏi minh họa. Giáo viên tuyệt vời truyền cảm hứng.”

Một chi tiết khác là ngày Quốc tế Nhà giáo (World Teaches’ Day) được tổ chức hàng năm vào ngày 05 tháng 10, và nó chỉ bắt đầu có từ năm 1994, trong khi ngày “Nhà Giáo Việt Nam” đã có từ năm 1982. Ngoài ra, nhiều nước trên thế giới cũng không có ngày Nhà Giáo, có nước tổ chức mừng ngày Quốc Tế Nhà Giáo, có nước không tổ chức.

Tóm lại: Nếu xem giáo dục là một ngành kinh doanh chân chính, chất lượng sẽ được nâng cao, mọi người sẽ biết rõ vị trí của mình, làm việc vì lợi ích của mình, đó sẽ là một bước phát triển rất tốt về giá trị kiến thức cũng như chuyên môn của sinh viên khi ra trường. Tuy nhiên, trong môi trường như vậy thì vấn đề còn bỏ ngõ chính là làm sao đào tạo được một người có đủ cả 3T: “Có tâm, có tầm và có tài.”

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Thời đi học, tôi có vài lần làm bài luận về chủ đề “Có nên bỏ án tử hình hay không?” Nên và không nên đều có lý do của nó, cái nào cũng hợp lý nếu áp dụng trong những điều kiện khác nhau. Dù viết bao nhiêu lần, tôi vẫn chọn ủng hộ việc bỏ án tử hình. Sau đây là một vài lý do từ cả hai phía.

Vì sao nên duy trì án tử hình?

– Để loại bỏ những phần tử xấu, cùng hung cực ác, không thể hối cãi ra khỏi xã hội, tránh làm hại người lương thiện.
– Để trả lại sự công bằng cho người bị hại, để công lý được thực thi, để phát huy sự tôn nghiêm của pháp luật.
– Để răn đe những tội phạm tiềm năng.
– Để tiết kiệm chi phí nhà tù: ý này tôi đọc được từ nhiều nguồn và thấy cũng có lý. Ai ai cũng nhốt vô tù, mà lại ngồi chung thân thì không đủ chỗ chứa, và phí duy trì lại cao, không biết phải cất bao nhiêu cái nhà tù cho đủ!

Vì sao nên bỏ án tử hình?

– Vì chúng ta đều là con người, không có quyền giết người khác. Tử hình cũng là giết người, cũng có nghĩa là sau một tội ác lại có thêm một tội ác.
– Tử hình không hề có chút lợi ích nào cho người bị hại.
– Tử hình tước bỏ hi vọng làm lại cuộc đời của phạm nhân. Nếu là án oan thì càng khổ.
– Tử hình răn đe tội phạm tiềm năng chỉ là suy đoán. Trong giới giang hồ thì những ai từng vào tù lại là người có “máu mặt” hơn, ai dám liều mạng hơn thì được tôn trọng hơn… Tất nhiên những ông trùm thật sự thì lại là người rất ư “trong sạch”. Nhưng giới “đàn em” mới chiếm số đông, và đối mặt với án tử hình vẫn dám hiên ngang hành động thì lại càng kích thích. Mặt khác, đối với người bình thường, họ chỉ phạm tội khi mất kiểm soát, ức chế, thù hận, ghen tuông, tham lam… và khi đó thì án tử hình có là gì.

Tất nhiên là còn nhiều lý do nên và không nên khác nữa, chẳng hạn như điều kiện kinh tế của quốc gia, nhận thức của người dân, truyền thống đạo đức, các phương tiện thông tin đại chúng, internet…ảnh hưởng đến việc sử dụng hay bãi bỏ án tử hình ở từng quốc gia. Tôi không phàn nàn gì về sự lựa chọn của bất cứ quốc gia nào, vì tôi cho rằng tầm nhìn của các vị lãnh đạo quốc gia hơn tôi rất xa. Điều tôi muốn nói đến tiếp theo là cảm giác, thái độ của con người, của dư luận, đám đông hay từng cá nhân đối với án tử hình.

Cảm giác của con người khi nhìn về những bản án tử hình là gì?

Lâu lâu báo chí lại đưa tin về một vụ án cực kỳ nghiêm trọng và khủng khiếp nào đó. Và hễ cứ có mấy vụ như vậy là báo lại bán chạy hơn rất nhiều lần! Người ta lên án, đả kích, chửi mắng, nhục mạ, đòi chém đòi giết hung thủ, trong khi những gì họ biết chỉ thông qua vài tin (thậm chí là 01 tin) một tờ báo nào đó. Rất nhiều, rất nhiều người trong số họ không biết, không quen với người bị hại, thậm chí không quan tâm đến người bị hại là ai. Vậy họ cổ vũ việc giết người (tử hình) là vì đâu? Từ rất lâu trước đây, tôi có đọc được một câu rất phũ phàng như vầy:

“Con người là động vật hưng phấn trước nỗi đau của đồng loại.” – khuyết danh

Thời trung cổ, tại các đấu trường La Mã thường có cảnh hàng trăm, hàng ngàn người reo hò khi thấy một võ sĩ giác đấu kết liễu mạng sống võ sĩ khác, họ kêu gào hưng phấn: “Giết! Giết! Giết nó đi! Kết thúc nó đi!”

Vâng, đó là một trò chơi, họ không xem những người kia là người! Phải chăng vì trò chơi đó ngày nay bị cấm cho nên người ta cổ vũ việc giết người bằng một cách khác đi? Con người mà không xem đồng loại mình là người, vậy có còn là người không? Không! Giây phút đó, cái giây phút mà họ đứng lên reo hò cổ vũ hành động giết người, họ chỉ còn phần con mà thôi.

Đừng, xin đừng nóng giận! Tôi không nói con người chính nghĩa là bạn đâu. Tôi không nói những con người mong muốn công lý được thực thi, những con người mong muốn công bằng cho nạn nhân là các bạn đâu. Tôi lại càng không dám nói những người thật sự mong muốn một xã hội công bằng, hạnh phúc, an toàn là tất cả chúng ta đâu. Những gì tôi nói là một góc khuất trong tâm trí, của một ai đó trong chúng ta, chẳng ai chứng minh được, chẳng ai phạt tù bạn vì chuyện đó hay chẳng ai tử hình bạn vì chuyện đó được cả. Tôi nói để chúng ta có dịp nhìn mặt “nó” mà thôi.


Vì rất nhiều lý do, chúng ta vẫn phải thi hành án tử hình – giết người. Tuy nhiên, bạn có nghĩ rằng, nếu tất cả mọi người khi xem báo, xem tin tức, xem thời sự… đầu tiên là tiếc thương, chia sẻ cho nạn nhân, sau đó là thương tiếc cho tội nhân, nếu người ta có thể thể hiện thái độ giống như vẻ mặt đau buồn của vị bác sĩ khi phải nói câu: “Xin lỗi, chúng tôi đã cố gắng hết sức” vì buộc lòng phải giết người tử tù thì sẽ tốt đẹp và đáng quý bao nhiêu so với vẻ háo hức và thỏa mãn kia không?

Nếu có một ngày, chúng ta có một xã hội như thế, một cộng đồng NGƯỜI như thế thì tôi tin chẳng cần đến án tử hình mà chi nữa.

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Có đôi lần tôi nghĩ về định mệnh. Tôi mường tượng nó giống như một dòng chảy lớn mà mỗi kiếp người ta đều phải lênh đênh trên đó. Khi sinh ra cũng là lúc ta bị ném vào trong vòng chảy cuộc đời – dòng định mệnh. Khác nhau ở chỗ có người được ném trên chiếc thuyền to, có người là con xuồng nhỏ, có người chỉ được mỗi cái phao bơi, cũng có người rơi tòm xuống dòng định mệnh mà không có vật chi bên người cả. Rồi chúng ta bơi qua cuộc đời theo nhiều cách khác nhau như thế.

Điều tôi muốn nói trong bài viết này là trong dòng chảy đó luôn có những con sóng lớn nhỏ khác nhau mà ta phải đối mặt, dù là tiến tới hay thụt lùi thì vẫn có những con sóng quanh ta. Vậy mối quan hệ giữa ta và chúng là gì? Ta phải sống sao giữa đời bao biến động?

Ta và những con sóng

Dù đang bơi nhanh hay chậm, tiến về phía trước hay bị đẩy lùi về sau thì quanh ta vẫn luôn luôn có sóng. Chúng kéo đến chẳng biết từ đâu, có những con sóng ta nhìn thấy được và chuẩn bị, lại có những con sóng, những dòng chảy ngầm làm ta bất ngờ và luôn chực chờ đẩy ta khỏi con đường ta chọn. Sống là như vậy, luôn phải giữ cho mình nổi lên, vượt lên những con sóng của riêng mình?

Nếu ta đang ở trong dòng suối nhỏ, có thể chẳng có ngọn sóng nào, ta sẽ thấy cuộc đời quá lặng yên, quá tịch mịch. Trong dòng suối nhỏ đó, có thể ta sẽ chẳng muốn bơi, rồi một ngày ta ngủ quên và không bao giờ tỉnh dậy. Cuộc đời chẳng ai biết dưới đáy nước êm đềm kia đã chôn lấp bao nhiêu thi hài của những kẻ ngủ mê.

Nếu mạnh mẽ và quyết tâm hơn, không muốn sống cuộc đời “ăn cơm chờ chết”, ta bơi ra sông – nơi có những dòng chảy mạnh và những con sóng vừa tầm chỉ cần biết bơi là không sợ chết. Nhiều người an phận ở dòng sông vì cảm thấy thành công của mình đã đủ, cuộc sống đã có nhiều thi vị, thăng trầm. Lúc ấy ta tìm cho mình chiếc thuyền nhỏ, làm một ngư phủ cho vui. Cuộc sống ấy cũng thật an bình biết mấy.

Nhiều người biết đến biển, họ muốn bơi xa hơn, muốn tìm những điều vĩ đại hơn trong dòng định mệnh. Họ thấy cuộc đời quá ngắn và không muốn chết trên “một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”. Ra biển đâu có dễ! Một người trước đại dương thật chẳng đáng là gì. Người ta phải hợp lại cùng nhau đóng thuyền to. Nhưng đóng thuyền xong ai sẽ là thuyền trưởng – người ra quyết định, người nhận lãnh nhiều vinh quang nhất trên thuyền?!

Chưa tính đến chuyện họ đi được bao xa, tìm được điều gì, chỉ riêng hợp lại trên cùng một chiếc thuyền đã có vô số vấn đề trong đó. Nhân tính được thử thách, và cho ra đời bao kiểu lừa lọc, dối gian, lừa thầy phản bạn hay chỉ đơn thuần là sự ganh ghét, tỵ hiềm nhau. Biển lớn bao la thế, sao con người nhỏ bé lại càng bé nhỏ hơn? Bao nhiêu là hiểm nguy, bao nhiêu là thử thách, không có mục đích nào ra khơi để mà chi?!

Ta mang theo gì trên hành trình?

Nếu tồn tại được trong dòng định mệnh, dù ít hay nhiều ta cũng gặp được vài thứ trên đường đi. Tùy vào vận may và khả năng nắm bắt cơ hội, có người lên được thuyền, có người nhặt những mảnh ván ghép lại thành bè. Nhưng cũng có nhiều người nhặt lấy những bộ quần áo sặc sỡ, mặc lên người để càng bơi càng nặng, và rồi bị dìm chết bởi chính những thứ mình đang mang.

Thuyền to, biển lớn và sóng dữ

Như người ta nói “cây to thì đón gió”. Nếu ta là ngọn cỏ đầu tường, thì chỉ cần gió chiều nào xuôi chiều ấy mà thôi. Nhưng đã là cây cổ thụ thì phải luôn luôn hứng chịu những cơn gió từ nhiều hướng khác nhau. Trong dòng đời cũng vậy, thử thách luôn chực chờ và ngày càng to lớn. Ta phải làm sao? Phải hiểu rõ khả năng và những gì mình đang có. Một thuyền trưởng tài ba hiểu rõ con thuyền như chính thân thể mình vậy. Nếu ta chỉ là một anh lái ghe chài vô tình lên làm chủ chiếc du thuyền Titanic, thì chỉ cần một cơn bão nhỏ cũng đủ làm nên thảm họa cho tất cả mọi người trên thuyền.

Cần phải hiểu rõ mình và chọn đường đi thích hợp, tránh những con sóng quá to khi không cần thiết phải đối đầu, đôi khi phải quyết tâm lao tới để đến được vùng an toàn trong tâm bão, đó mới là người thuyền trưởng khôn ngoan. Đừng oán hận vì sao biển sinh ra sóng lớn, hãy tự hào vì ta đủ sức sống ở đây.

Chìm nổi bao lâu một cuộc đời?

Dòng đời và định mệnh thật ra không phải dòng suối, dòng sông hay biển cả. Quy luật chung nhất của nó là chẳng có quy luật nào. Muốn tồn tại và tìm ra ý nghĩa đời mình trong đó, trước tiên ta phải hiểu chính mình là ai, mình có những gì, mình đi tìm điều gì. Có đôi khi mục đích cuộc đời trôi ngang trước mắt, ta lại vô tâm bỏ mặc nó trôi qua.

Sẽ có lúc những con sóng kia nhấn chìm ta xuống đáy, vừa ngoi lên lại có cơn sóng to hơn, ta chìm, chìm mãi và lạc mất phương hướng ban đầu. Những xui rủi và thất bại khiến ta chìm sâu hơn nữa. Rồi ta chạm đáy, nơi chỉ có bùn đất, rong rêu và bao nhiêu xương cốt của những người đi trước. Sẽ như thế nào nếu ta vẫn sống? Đó là món quà. Vì ta sẽ nhận ra được rằng sống trên đời không nhất thiết lúc nào cũng phải nổi lên mặt nước, không nhất thiết lúc nào cũng phải lao tới chinh phục những con sống to nhất kia. Ta đang nằm đây, dưới đáy bùn lầy, và vẫn sống.

Hãy nhớ rằng nếu ta sống được trong thất bại, hiểu được lẽ thiệt hơn và thấy được món quà của định mệnh, thì chuyện vươn lên chỉ là sự lựa chọn mà thôi.

Những ai đang phải hứng chịu nhiều con sóng lớn, những ai đang chìm trong đáy bùn lầy, hãy quên đi những điều trước mặt, hãy bình tâm nhận lấy món quà bí mật này: Bạn còn đang sống. Đó là điều tuyệt vời nhất trên đời, là căn bản của mọi thứ. Chừng nào bạn còn giữ vững món quà đó thì sẽ có lúc định mệnh làm cho bạn ngạc nhiên.

Hãy hiểu mình đi, rồi bạn sẽ biết:

Khi nào phải bơi, hãy bơi.

Khi nào phải chìm, đừng gượng.

Khi nào phải lùi, đừng tiến.

Khi nào phải tiến, đừng buông xuôi.

Trên tất cả, phải biết mình đang sống.

Chúc tất cả chúng ta, một ngày không xa sẽ tìm thấy cho mình một ốc đảo thiên đường để không còn phải lênh đênh trên dòng định mệnh.

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Để nói lên hình ảnh một kiếp người mong manh, ngắn ngủi và vô thường, có người dùng câu “Đời là phù du”. Con người sống kiếp sống như phù du, nhưng họ không biết rằng đời mình ngắn ngủi, mạng sống mình mong manh, chỉ hối tiếc những chuyện đã qua nhưng mãi không làm gì cho tương lai đang tới và hững hờ với hiện tại – thứ duy nhất họ đang sống trong đó. Vậy sống làm sao để không uổng kiếp phù du?

Đời là phù du

Trên đời đúng thật có một loài vật tên gọi là “phù du”. Đây cũng là tên gọi chung của một nhóm côn trùng nhỏ. Đặc điểm của loại côn trùng này là đời sống của nó rất ngắn, từ khi nở ra đến lúc chết chỉ khoảng vài tiếng đồng hồ.

Là một con người có đời sống trên 60 năm, người ta nhìn cuộc đời con phù du mà thương tiếc cho kiếp sống ngắn ngủi của nó. Con người không tự nhìn lại cuộc sống của mình, hoặc nếu có thì họ cũng thường cho qua vì với họ 60 năm là quá dài để sống, quá lâu để khổ đau!

Tôi tưởng tượng nếu ta là một con phù du có một cuộc đời dài mấy tiếng đồng hồ, có lẽ ta cũng nghĩ cuộc đời của mình đủ dài. Và khi ta là con người, nếu có một loài sinh vật hay đấng thần linh nào đó có trí tuệ và đời sống dài hơn, cao hơn loài người, thì họ nhìn chúng ta cũng đáng thương như loài phù du thế thôi.

Vậy sao ta không sớm thức tỉnh để trân quý cuộc đời của mình hơn nữa. Sáu mươi năm cũng chỉ là 60 cái tết, thoáng qua lúc nào không hay, đến khi muốn níu giữ thì đã muộn.

Vô thường

“Đời là phù du” không chỉ vì nó ngắn ngủi, mà còn vì nó rất vô thường: Danh vọng, tiền tài, địa vị, tài sản, các mối quan hệ hay sức khỏe… có điều chi thoát khỏi vô thường chứ.

Chẳng có gì là ta thật sự làm chủ được, thật sự nắm trong tay mình cả. Tiền bạc, có thể bị mất đi do trộm cướp, thiên tai; địa vị có thể mất đi do một “chiếu chỉ” nào đó, hoặc do chiến tranh, do sự thay đổi về chính trị; các mối quan hệ cũng là sự gắn kết giữa hai hay nhiều bên, ta có thể giữ chặt phần mình nhưng làm sao dám chắc người khác không buông; thậm chỉ cả sinh mạng cũng mong manh vô thường lắm: tai nạn giao thông, ung thư, gặp cướp, bị “thanh toán” nhầm hay thậm chí đang đi ngoài đường vấp đá té đập đầu mà chết.

Trong dòng chảy của cuộc sống, vô thường có mặt ở mọi lúc, mọi nơi. Ai cũng biết, nhưng càng biết họ càng sợ, càng cố níu giữ, ràng buộc… nhưng đến khi mất thì vẫn mất thôi, lúc ấy càng đau khổ nhiều thêm vì tiếc công gìn giữ. Hay là có người lại cho rằng đời sống ngắn ngủi nên họ giữ luôn những thứ mà họ chẳng bao giờ dùng: người nghèo thì giữ lại mấy đồ dùng bị hỏng nhưng còn đẹp để dùng vào việc khác, nhưng vài năm dọn nhà thì lại phát hiện nhà mình chẳng khác nào vựa ve chai.

Họ đã phải chịu đựng ở cùng những vật hư, cũ, nhường không gian vốn đã nhỏ hẹp cho chúng mà lại chẳng có tác dụng gì. Đến lúc dọn dẹp, vất bỏ chúng đi họ mới nhận ra họ nên bỏ chúng từ lâu mới phải. Còn người giàu thì không tích trữ đồ cũ, họ mua đồ mới. Mua thật nhiều, thật nhiều nhưng cũng chỉ để bày biện cho sang, rất nhiều thứ họ không đụng đến một lần trong năm vì quá ư bận rộn kiếm tiền để mua thêm thứ khác…

Đi ngắm mặt trời

Có người khuyên ta nên dành thời gian nhìn lên bầu trời đêm để nhìn ngắm các vì sao, ta sẽ thấy vũ trụ bao la, thấy mình nhỏ bé… và ở đâu trong cái bao la đó ta sẽ tìm thấy cuộc sống thật sự của mình.

Tôi cũng thử làm nhưng do tôi cận thị khá nặng nên ngắm sao không thích lắm, tôi ngắm mặt trời. Trong phim người ta bảo cảnh mặt trời mọc hay lặn là lãng mạn, tôi không thấy vậy, tôi chỉ thấy đó như là một phần tạo hóa, một hiện tượng thiên nhiên, và tôi tự hỏi nó muốn nói gì với tôi.

Cuộc sống vô thường và tạm bợ như vậy có đáng chán lắm không? Vậy ta sống sao đây? Hãy sống như một người đang ngắm mặt trời.

Quá khứ: Đôi lúc thấy mặt trời thật đẹp, tôi cũng chụp lại vài tấm ảnh. Trong lúc xem lại những ảnh đã chụp, có vài tấm tôi không nhớ rõ đã chụp lúc nào, sáng hay tối, lúc mặt trời mọc hay lặn, và nhìn vào đó tôi cũng không thể phân biệt được. À, thì ra quá khứ cũng giống như những tấm ảnh chụp mặt trời, mặt trời trong ảnh đang mọc hay lặn là do cách nhìn của ta, lòng tin của ta. Quá khứ chỉ là những tấm ảnh mà ta nên thưởng thức theo ý thích của mình.

Hiện tại: Tôi ngồi đây ngắm mặt trời. Chỉ có tôi và mặt trời hiện hữu. Tôi không mơ về một cô gái đẹp ngồi cùng tôi, vì khi đó mặt trời biến mất. Tôi không nhớ về mặt trời của một ngày nào đó thật đẹp, vì khi so sánh cái đẹp của mặt trời hiện tại cũng biến mất trong khi cái đẹp quá khứ chẳng thể níu kéo về. Mặt trời hôm nay có đẹp, xấu, sáng, tối cũng chính là cái duy nhất tồn tại cùng tôi. Tôi nhìn nó không phán xét, so sánh, chờ mong. Tôi và nó chấp nhận nhau.

Tương lai: Ngày mai tôi có lại ngắm mặt trời không? Tôi cần sắp xếp công việc và thời gian như thế nào, chọn địa điểm nào để ngắm? Đó là những câu hỏi tôi cần trả lời. Tôi cần lên kế hoạch cho tương lai, nhưng chỉ như thế mà thôi. Tôi không mong ngày mai mặt trời sẽ tỏa ra ánh sáng bảy sắc cầu vồng hay lo sợ ngày mai sẽ có cơn mưa không thể ngắm. Ngày mai mặt trời có nổ tung tôi cũng thấy bình thường. Tương lai là vậy, tôi biết việc mình nên làm và có thể làm, không xen vào việc người khác hay mong chờ, lo sợ những chuyện mình không thể kiểm soát.

Phật nói: “Vấn đề của con người là họ nghĩ mình có thời gian.” Đâu có, tất cả những gì ta có chỉ là hiện tại – thứ đang trôi dần thành quá khứ. Đừng đứng ở hiện tại mà khóc than quá khứ hay lo lắng cho tương lai nữa. Chẳng mấy chốc mà hết đời, đời ta cũng chẳng hơn đời con phù du là mấy…

Hãy đi ngắm mặt trời, và hãy nhớ “đời là phù du”.

NGUYỄN HUỲNH NHẤT BẢO

 Sống trên đời, có lẽ ai ai cũng muốn được yêu thương, và mọi người đều biết đạo lý “muốn nhận thì hãy cho”; “muốn người khác đối xử với mình thế nào thì hãy dùng thái độ đó đối xử với họ trước” hay là câu “muốn ăn thì gắp cho người”… Vậy nhưng tại sao phần lớn chúng ta đều cảm thấy mình cho đi quá nhiều và nhận về quá ít? Ai ai cũng cho nhiều, cũng nhận ít, vậy phần thừa kia đã đổ đi đâu? Sự thật là chúng ta tự đánh giá phần cho của mình quá cao và trông chờ quá nhiều khi nhận.

Nếu yêu thương là mặt trời, còn vạn vật đều nằm trên trái đất, lúc nào cũng sẽ có một phần sáng còn phần kia tối. Nhưng cái sáng, tối đó không hề bất biến, yêu thương đi đến đâu thì nơi đó là ánh sáng. Tôi thật sự tin rằng mọi việc đều tốt đẹp nếu ta giải quyết nó bằng yêu thương! Trong các bài viết trước, tôi đã nói về “yêu thương trong giáo dục” và “dùng yêu thương để hóa giải ghen tuông”. Trong bài này, tôi sẽ nói về việc cho yêu thương để nhận lại yêu thương và làm sao để yêu thương những người ta ghét, hoặc người ghét ta.

Yêu thương “hấp dẫn” yêu thương

Tôi được biết một thứ rất thú vị gọi là “Luật hấp dẫn” (The law of attraction) khác với “Lực hấp dẫn” (Gravity). Luật hấp dẫn này bảo rằng tất cả mọi thứ ta tập trung tâm trí vào đó đều sẽ  bị hấp dẫn về phía ta, theo một cách nào đó trong cuộc đời. Ví dụ: Ta muốn có tiền bạc, tiền bạc sẽ đến; ta không muốn nợ nần, nợ nần sẽ đến.

Vậy đó, dù ta muốn hay không, nhưng thứ gì xuất hiện trong đầu ta thì nó sẽ đến với ta. Tất nhiên là đến lúc nào thì còn tùy thuộc vào sự rõ ràng trong mong muốn đó và mức độ “muốn” mãnh liệt ra sao nữa.

Nếu nghe điều này lần đầu tiên, có thể bạn sẽ thấy mới lạ và khó tin, nhưng bản thân tôi đã từng trải nghiệm và chứng kiến một vài trường hợp nhỏ, xin không kể ra đây vì tôi nghĩ có kể cũng chẳng làm tăng lòng tin của bạn lên được tí nào. Điều hay nhất mà tôi biết về luật hấp dẫn chính là: Hãy nghĩ, hãy nói, hãy hành động theo hướng mà ta thật sự muốn!

Ví dụ: Thay vì nói “đừng thức khuya nhe con” thì ta nói “con nhớ đi ngủ sớm” Hoặc là vợ nói với chồng, thay vì nói “ông đi nhậu cho nhiều đi, cho chết luôn đi nhe” thì ta nói “ông uống vài ly rồi tranh thủ về sớm nhé”… đại loại là thế, hãy nói điều ta muốn!

Cho nên: Nếu ta muốn “hấp dẫn” được yêu thương đến bên mình, thì tín hiệu ta cần phát ra phải là yêu thương. Hãy để yêu thương vào trong từng hành động, lời nói và cả trong suy nghĩ, mong muốn… rồi yêu thương sẽ tìm thấy yêu thương.

Hãy yêu thương những người ta ghét

Những người ta ghét? Ừ thì hẳn là họ có điểm đáng ghét nào đó làm ta không chịu được. Với những người này, tôi nhớ trên mạng có một câu như vầy:
“Hãy yêu thương những người đáng ghét, vì họ cần điều đó hơn ai hết.” -  Khuyết danh

Sao ta chỉ nhìn thấy những điểm đáng ghét, mà không nhìn vào điểm đáng yêu, đáng cảm thông của họ, giống như nhìn chằm chằm vào vết mực trên tờ giấy trắng rồi bảo rằng nó quá đen. Cảm giác ghét một người rất khó chịu, tới mức nó được xếp vào một trong “bát khổ” của nhà Phật với tên gọi là “oán tăng hội khổ”, nghĩa là việc phải gặp, phải nhìn thấy những người mà ta chán ghét. Nói về điều này, trên mạng cũng có lưu truyền câu:

“Có một số người giống như mây trời vậy, ngày nào không thấy họ là ngày đẹp trời.”  – Khuyết danh
 

Làm sao đây? Ta có thể vì “ngứa mắt” mà phạm tội giết người chăng? Ta cũng đâu có “công tắc độc tài” của Đôrêmon mà cho người đó biến khỏi thế gian? Trốn tránh rồi cũng sẽ gặp lại, mà bản thân việc trốn tránh đã là cái khổ cho ta rồi. Khổng Tử nói:

“Khi lên đường trả thù, hãy đào hai nấm mộ.”

Tôi nói: Nếu bạn không có can đảm trả thù mà vẫn ôm lấy mối thù đó trong lòng, thì cứ đào một nấm mộ rồi lao xuống chết quách đi cho xong!

Do vậy chỉ còn cách yêu thương họ thôi! Hãy tập dần, mỗi khi nhìn thấy họ, nghĩ về họ, hãy tìm một điểm tốt của họ: Một người khó tính, cục cằn có thể lại là một người cha rất mực thương con hay lại là người có tinh thần nghĩa hiệp; một người hay cằn nhằn, mách lẻo có thể là một người kỹ tính và đôi lúc cũng thật biết quan tâm người khác; một người keo kiệt trong chi tiêu có thể lại có tấm lòng từ thiện hoặc là người hiếu thảo, sống có trách nhiệm… Hãy cứ nhìn vào điểm tốt mà yêu quý họ, hãy học cách yêu thương, tỏa ra tình thương để dung hòa và làm đẹp thế giới xung quanh bạn, giống như mặt trời tỏa ánh sáng cho vạn vật nhưng bản thân nó mới là sáng nhất.

Và yêu thương những kẻ ghét ta

Thường thường thì ai thương mình, mình thương lại, ai ghét mình mình ghét gấp hai. Nhưng ở trên đã nói, luật hấp dẫn sẽ kéo đến cho ta những thứ giống như tín hiệu mà ta phát ra. Nếu ta phát ra tín hiệu chán ghét, giận hờn thì nhận lại sẽ cũng là như thế. Cứ yêu thương đi, hóa giải tín hiệu oán ghét, ganh tỵ của những người ghét mình đi, rồi một ngày kia họ sẽ chuyển hóa.

Bạn thử nghĩ mà xem, một người bình thường rất ít khi ghét người khác mà không có nguyên nhân nào. Vậy khi ai đó ghét bạn, đó là lúc bạn tự kiểm điểm lại bản thân mình có làm gì sai hay không, có vô tình hay cố ý tổn thương tinh thần, thể xác hay lợi ích gì của đối phương hay không? Nếu không thì rõ là đối phương là người không bình thường, họ thật đáng thương phải không?Tôi từng gặp vài người như vậy đó, ban đầu tôi nghĩ mãi không hiểu đã làm gì đụng đến họ, sau rồi tôi cứ thương, cứ thương… Đến giờ thì mỗi lần nhìn thấy họ là tôi chỉ thấy thương thôi.

Có một số người khác thì cũng là người bình thường đấy, họ ghét bạn vì họ cảm thấy bạn kiêu căng, phách lối, hay đơn giản là cảm thấy bạn… hơn họ. Đúng rồi, dân mạng gọi cái này là GATÔ. Tôi có câu này hay hơn:

“If people are trying to bring you down, it only means that you are above them.” – Khuyết danh
Nghĩa là: “Nếu có người cố công kích, dìm hàng bạn, điều đó chỉ có nghĩa là họ cảm thấy bạn hơn họ mà thôi.”

Đôi lúc sự thật là vậy đó, nhưng ta cũng đừng nên nghĩ vậy mà sinh ra tự kiêu hay tự sướng. Hơn hay thua gì cũng đâu phải là mãi mãi, chú tâm vào nó làm chi cho mệt thân. Cũng giống như trên, tập yêu thương đi, nhìn vào những mặt đáng thương của họ mà cảm thông, chia sẻ, động viên, khích lệ… Tôi tin rằng một người đáng ghét cỡ nào cũng sẽ bớt đáng ghét đi nếu họ cảm nhận được bạn thật lòng yêu thương họ.

Tôi hay thích post những suy nghĩ, suy luận của mình lên facebook cá nhân, trong đó đều là những điều hay mà tôi muốn chia sẻ, trao đổi. Tuy nhiên nhiều người không nghĩ vậy, họ bảo rằng tôi lên mặt dạy đời, họ chất vấn tôi có bằng cấp ABC chưa mà nói vấn đề XYZ, thậm chí họ còn khuyên tôi nên lo đi kiếm ăn đi, đừng ở đó suy nghĩ linh tinh, vân vân và vân vân. Ban đầu tôi khó chịu và đáp trả khá “nhiệt tình” và chua ngoa, nhưng nhận lại chỉ là càng nhiều công kích, thậm chí những người “tưởng tôi hiền” cũng cảm thấy khó chịu và kinh ngạc.

Tất nhiên họ không nói lại tôi, nhưng họ bỏ đi với sự căm ghét càng tăng và luôn chờ cơ hội để lăn xả vào công kích tiếp. Điều này làm tôi phải nơm nớp lo sợ mỗi khi muốn post cái gì lên facebook của chính mình, thật hài quá!

Rồi tôi cố thông cảm, cố hiểu cảm giác những người đó. Vâng, phải cố mới được, thông cảm cho người ghét bạn chả dễ dàng gì đâu! Tôi nghĩ thương cho họ không tiếp thu được cái hay trong những gì tôi chia sẻ mà chỉ quan tâm đến bản thân tôi. Cảm động ghê! Rồi tôi nghĩ bản thân mình cũng còn quá nhiều cái xấu mà họ chưa biết, hên ghê, vậy là họ nói còn nhẹ lắm… Tôi yêu bản thân mình lắm chứ, tôi chỉ đang cố hiểu họ vậy thôi. Mỗi khi thấy ai comment sốc óc này kia, tôi trả lời bình thản hoặc like bỏ đó không trả lời, ai nhảm quá thì xóa comment luôn cho xong chuyện.

Tôi nghĩ đã sống trên đời thì không tránh khỏi người thương kẻ ghét, Phật còn bị “ném đá” huống chi tôi là một đứa phàm phu. Tôi cũng cho rằng những “antifan” cũng là những người rất quan tâm đến mình. Ghét hay thương không đáng sợ bằng “không quan tâm”

Tóm lại: Yêu thương là chất liệu căn bản của tâm hồn mỗi con người. Chúng ta ai cũng muốn được yêu thương, hãy dùng yêu thương để “hấp dẫn” yêu thương. Hãy thương những người ta ghét. Hãy thương những kẻ ghét ta. Hãy yêu thương như mặt trời, và tỏa sáng như mặt trời.

  Nhất Bảo

Trong bài viết trước, tôi có nói rằng mọi việc trên đời đều có hai mặt tốt và xấu, và chính yêu thương là chìa khóa để ta hướng tới phần tốt của mọi vấn đề. Trong bài này, tôi muốn chia sẻ vài suy nghĩ về quan hệ giữa yêu thương và ghen tuông, và làm thế nào để dùng yêu thương chữa lành vết thương do ghen tuông mang lại.

Nhiều người cho rằng “có yêu thì mới có ghen”, tôi tạm xem điều này làm tiền đề để phân tích tiếp. Có yêu thì mới có ghen, vậy trước hết yêu là gì?

Danh từ: Tình yêu

Tình yêu bắt nguồn từ cảm giác xao xuyến, rung động khi gặp một đối tượng trùng khớp với những dao động từ phát ra từ trái tim ta. Rồi nó thăng hoa thành những vấn vương, nhung nhớ. Sau đó nữa là cảm giác lâng lâng hạnh phúc, nồng cháy đê mê khi ở bên nhau. Khi xa nhau, tình yêu lại hóa thành những khắc khoải, đợi chờ, mong gặp lại nhau…Tóm lại nó là một thứ cảm giác thay đổi theo không gian, thời gian và không thể định hình, định lượng.

Động từ: Yêu

Yêu một người là như thế nào? Trong một mối quan hệ giữa hai người yêu nhau hoặc giữa vợ chồng với nhau, người ta sẽ nói về hành động “yêu” theo những cách khác nhau. Tôi lại muốn nói về “yêu” khi nó còn là một mối tình đơn phương. Cuộc đời đâu phải là giấc mơ hay phim ảnh, nên đâu dễ có hai người vừa gặp đã yêu nhau. Có rất nhiều mối tình đơn phương âm thầm và vĩ đại.

Khi yêu đơn phương một người, ta sẽ luôn tìm cách được ở gần người đó, chỉ là ở cùng một không gian thôi chứ không mong được ngồi sát cạnh nhau. Ta sẽ luôn chú ý đến cảm giác, sở thích hay những hoạt động mà người đó tham gia. Ta vui khi người đó nở nụ cười và lo lắng khi thấy một cái chau mày suy nghĩ. Rồi khi tiếp xúc gần gũi hơn, như những người bạn thân yêu thầm người kia chẳng hạn.

Ta luôn quan tâm, lo lắng, làm mọi điều tốt đẹp cho người kia mà không đòi hỏi một điều gì ngược lại. Điều này rất quan trọng: khi yêu đơn phương, hầu như tất cả tình cảm của ta đều dành cho người, vì người. Và tôi cho rằng đây mới thật sự là yêu: yêu là thứ tình cảm vì người khác, dành cho người khác chứ không phải cho bản thân mình.

Lúc này cảm giác ghen tuông đã bắt đầu xuất hiện, nhưng rất ít, đơn giản vì ta không có quyền ghen.

Rồi khi yêu thương “nâng cấp” lên thành quan hệ hai chiều – hai người trở thành người yêu của nhau, tình cảm bắt đầu có sự biến chuyển, cái yêu cũng dần thay đổi. Ta quan tâm nhau nhiều hơn, hiểu nhau hơn, chia sẻ nhiều cảm xúc hơn… Tuy nhiên, ta cũng đòi hỏi ở đối phương nhiều hơn! Đòi hỏi sự quan tâm, lòng chung thủy, sự lãng mạn, vân vân và vân vân. Những điều đó ta cho rằng là tự nhiên, nhưng nó có phải vì đối phương nữa không? Nó là vì bản thân ta! Khi đó ta đang yêu chính bản thân mình. Rồi ta cho nhau cái quyền được ghen, vì “em là của anh” “anh là của em” “chúng ta là của nhau”. Vậy ghen là gì?

Ghen

Rõ ràng ghen không phải là thứ tình cảm dành cho người yêu hay người chồng/vợ, mà nó là thứ tình cảm vị kỷ. Nó là mộ sự tức giận, đố kỵ khi nhìn thấy (hoặc tưởng tượng) “vật sở hữu” của mình bị xâm phạm. Nó là một sự mở rộng của bản ngã lên người của người yêu. Như trên đã nói: yêu là thứ tình cảm vì người khác, dành cho người khác, cho nên ghen không phải là yêu.

Đối diện với những cơn ghen

Khi ghen người ta rất dễ mất kiểm soát, cảm xúc dâng trào, máu chảy nhanh hơn và như sôi sục trong huyết quản. Vậy làm thế nào đây?

Hãy nhận biết rằng ta và cơn ghen không phải là một. Điều tôi thích thú nhất khi học được từ các thiền sư là khái niệm “cảm giác của ta và ta không là một”. Khi giận, có một cảm giác giận xuất hiện trong tâm trí ta, ta nói: “Trong tâm tôi đang có cơn giận” chứ không phải là “tôi giận”. Tương tự như vậy, khi ghen ta nói “trong tâm tôi đang xuất hiện cơn ghen”. Nếu chưa quen, cứ niệm câu này như câu thần chú vậy cũng được. Đến khi ta không đồng hóa bản thân mình với cơn ghen, tách biệt ra khỏi nó thì ta mới có thể giải quyết được nó.


Tự hỏi xem mình yêu người kia như thế nào. Hãy nhớ lại những cảm giác yêu – tức là trao đi yêu thương cho người đó chứ không phải đòi hỏi được yêu thương. Ta yêu người ra sao, ta có thể làm gì cho người? Đừng suy nghĩ gì về người đó hay cảnh tượng khiến ta phải ghen tức. Chẳng bao giờ có thể hiểu rõ nguyên nhân ngay lúc đang ghen đâu. Hãy cứ nghĩ về tình yêu mình dành cho họ, có đến mức “chỉ cần em hạnh phúc là anh vui rồi” hay không? Chắc là không, nhưng cứ hồi tưởng về tình yêu của mình đi, có thể bạn sẽ nhận ra mình thật sự yêu người yêu kia chưa đủ, quá ít!

Hãy tự hỏi xem mình muốn kết quả gì trong chuyện này. Thật ra khi ghen tức là bạn cũng còn muốn có người yêu bên cạnh mình, nếu không thì đã chẳng có cảm giác gì nữa rồi. Vậy nên hãy bình tâm suy nghĩ đến đáp án mà mình mong muốn. Ta muốn gì? Muốn người yêu trở về bên cạnh ta. Nhưng có thể không? Phải làm sao? Làm sao để người yêu trở về bên ta chứ đừng để cơn ghen tống họ đi luôn nhé. Bạn có thể nghĩ như vầy: Mục tiêu cuối cùng là người yêu ta trở về. Muốn vậy thì ta phải: tìm hiểu rõ ràng nguyên nhân, cảm xúc, suy nghĩ… của người yêu ta khi đó rồi tìm giải pháp thỏa đáng nhất. Ngắn gọn là thế thôi.

Điều quan trọng ở đây là cần phải giữ được bình tĩnh, thậm chí bình tĩnh hơn người đang phạm lỗi lầm kia. Nếu để cơn ghen khống chế bản thân và làm ra những hành động tổn thương, sỉ nhục đối phương thì có khi đó mới chính là nguyên nhân đẩy hai người ra càng xa, càng xa nhau hơn nữa. Muốn có được sự bình tĩnh ở bước này, cần phải qua hai bước nêu trên trước.

Tóm lại

1. Yêu thương là thứ tình cảm vì người khác, dành cho người khác.
2. Ghen không phải là yêu, ghen là sự mở rộng bản ngã của chính mình đặt lên người của người yêu, hay nói cách khác cảm giác tức giận khi “vật sở hữu” bị xâm phạm.
3. Muốn hóa giải cơn ghen một cách tốt đẹp cần làm ba bước: tách biệt bản thân và cơn ghen; gợi lại những yêu thương; đem yêu thương nghĩ về điều mình mong muốn và tìm giải pháp.

Vậy đó, tình yêu là cảm xúc, mà cảm xúc thì sẽ phôi pha, sẽ có lúc nhạt nhòa hay sâu sắc. Tình cảm, hay mối quan hệ, muốn bền chặt thì cần phải giữ lấy nhau, cùng nhau vượt qua khoảng lặng khó khăn kia.

“Điều cần thiết cho một cuộc hôn nhân thành công là ta phải yêu rất nhiều lần, nhưng luôn luôn với cùng một người.” – Mignon McLaughlin.

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Thời gian gần đây, cộng đồng mạng quan tâm nhiều đến việc một số phụ nữ Việt Nam khi nhập cảnh vào Singapore bị kiểm tra quá “kỹ lưỡng” như yêu cầu lăn dấu vân tay, chụp ảnh… và thậm chí bị từ chối nhập cảnh. Đa số trường hợp bị kiểm tra là phụ nữ (mới gần đây lại có một người đàn ông Việt Nam cũng bị kiểm tra và từ chối nhập cảnh vào Singapore trong khi quá cảnh sang Malaysia). Điều này có phải Singapore là quốc gia không hiếu khách, hay Singapore có thành kiến với phụ nữ Việt Nam?

Theo tôi, hành động “sàng lọc” này có phần thái quá kiểu “thà giết lầm hơn bỏ sót”, tuy nhiên nó lại mang một phong cách rất… Singapore. Không phải ngẫu nhiên mà Sing được biết đến như một trong những quốc gia sạch đẹp và hiện đại, một địa điểm du lịch lý tưởng dù những danh thắng ở Singapore chủ yếu là nhân tạo.

Trong chính sách phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của Singapore đều có những điểm cực đoan nhất định. Điển hình là hình phạt roi giữa phố dành cho một số tội như ăn cắp vặt, phạt tiền thật nặng đối với tội xã rác.. những hình phạt này nếu đưa ra ở một nước khác ngoài ắt hẳn sẽ vướng phải phản đối vô cùng gay gắt, có người sẽ gọi đó là “nhục hình”, hay nhẹ thì “vi phạm nhân quyền”… nhưng ở Singapore đó chỉ đơn giản là luật pháp.

Đã có khá nhiều vụ ầm ĩ tầm cỡ quốc tế liên quan đến hình phạt roi, phạt tù của Singapore dành cho du khách người nước ngoài. Mới đây, ngày 05/3/2015, hai công dân Đức đã phải chịu hình phạt 3 roi cùng chín tháng tù giam vì tội… vẽ bậy lên một toa tàu ở Singapore. Đặc biệt là hai tội phạm người Đức sau khi phạm tội hồi tháng 11/2014 đã rời khỏi Singapore, tuy nhiên nhà chức trách Singapore vẫn truy lùng sang tận Malaysia để bắt hai người trở về “quy án”. Năm 2010, một công dân Thụy Sĩ cũng bị phạt 7 tháng tù giam và 3 roi vì tội xin sơn lên một toa tàu của Singapore. Đặc biệt là năm 1994, Michael Fay - một cậu bé người Mỹ bị kết tội phá hoại xe hơi và tài sản công cộng, tuyên phạt 6 roi, Tổng thống Mỹ khi đó là Bill Clinton đã nỗ lực tác động để cậu bé không bị đánh nhưng Singapore chỉ “nể tình” giảm hình phạt xuống còn 4 roi mà thôi.

Ngoài án phạt nặng nề như phạt roi hay phạt tù thì Singapore còn rất nhiều án phạt tiền cho những hành vi “gây rối trật tự xã hội” khác.

Nhà nước Singapore có ý thức được những hình phạt nói trên và việc kiểm tra, từ chối người Việt Nam nhập cảnh sẽ gây ảnh hưởng xấu đến hình tượng của Singapore trong lòng bạn bè quốc tế không? Họ biết chứ, nhưng họ vẫn thi hành, vì đó mới chính là những nhân tố làm nên một Singapore ngày nay. Họ không muốn một hình ảnh hiền hòa dễ dãi, họ muốn một hình ảnh nghiêm khắc, an toàn.

Sở dĩ có tình trạng kiểm tra gắt gao với người Việt, đặc biệt là phụ nữ là vì thực tế là có nhiều phụ nữ Việt nhập cảnh sang Singapore và có những hành động vi phạm luật pháp Singapore, cụ thể là mại dâm. Tôi cũng không rõ là tình trạng này đã diễn biến phức tạp đến đâu khiến chính phủ Singapore phải đưa ra giải pháp “phòng bệnh hơn trị bệnh” một cách cực đoan và phản cảm như vậy, nhưng rõ ràng nhìn từ phía Singapore thì họ bị mất lòng một ít người “nhầm lẫn” nhưng lại ngăn chặn được phần lớn những “tội phạm tiềm năng” xâm nhập vào đất nước mình.

Tôi có một số bạn bè là phụ nữ, cũng hay đi du lịch sang Sing, cũng gặp kiểm tra hạch hỏi nhưng nếu đầy đủ điều kiện thì họ vẫn chấp nhận nhập cảnh bình thường. Có mấy điều kiện cần thiết để “qua ải” khi bị kiểm tra: biết tiếng Anh, hộ chiếu còn thời hạn hơn 6 tháng (đã có dấu nhập cảnh nhiều nước là lợi thế), vé máy bay khứ hồi (hoặc quá cảnh), đặt phòng tại các khách sạn uy tín, ở những khu “an toàn” (hoặc có địa chỉ liên lạc cụ thể của người thân ở Singapore), ăn mặc gọn gàng, thái độ ứng xử lịch sự, tự tin, đem theo tiền mặt khoảng 500 USD và các loại thẻ tín dụng… Nếu có đủ các điều kiện trên và không gặp xui xẻo thì bạn hoàn toàn có thể an tâm ngẩng cao đầu nhập cảnh vào Singapore du lịch, nghỉ dưỡng thoải mái, vui vẻ, an toàn, hạnh phúc.

Nhưng vấn đề là tại sao chúng ta phải đến Singapore?!

Câu hỏi này xin để mỗi người tự trả lời vậy.

Nhất Bảo

Mình tôi trốn giữa chơi vơi,

ngó ra cõi thế nhìn trần gian chơi

thế nhân yêu ghét nửa vời

mấy ai thật nói được lời yêu thương

Mình tôi trốn khỏi vấn vương,

ngó ra cõi thế như vườn cỏ hoang

người gian, kẻ ác hung tàn

dưới bao nhung lụa trăm ngàn gớm ghê

Mình tôi trốn khỏi đam mê

ngó ra cõi thế ê chề mà trông

khách hùng anh với bóng hồng

lời ân tiếng ái như lồng nhốt chim

Đời trôi như một cuốn phim

Thôi thì chìm nổi cho xong vay tuồng.

Nhất Bảo

Chiều nay ngõ vắng lao xao

lá vàng lác đác rủ nhau rụng đầy

trời không chẳng gợn bóng mây

đường xa lối nhỏ thân gầy nay đâu

Chén buồn đọng mấy giọt sầu

ai cười nhưng dạ dàu dàu nhớ ai

vui sao đếm tháng đếm ngày

buồn sao một khắc như dài ba thu

Nhất Bảo

Ngày tháng em tôi mãi đến trường
Thì thầm anh dạy tiếng yêu thương
Có đâu định lý cùng công thức,
Chỉ có đợi chờ với vấn vương

Ngày tháng xa dần như khói sương
Em đã bao lâu chẳng đến trường?
Còn nhớ chi đâu bài học cũ
Lớn rồi, ai chẳng biết yêu thương!

Bài học nghèo nàn yêu với thương,
Đọc mãi bao lâu đã chán chường
Thế thôi, anh bỏ nghề em nhé
Chắc rồi em sẽ biết yêu thương...

29/6/2013
-Nhất Bảo-

Thế giới chúng ta đang sống rộng lớn và muôn màu như thế, chưa kể đến thế giới riêng trong tâm trí mỗi con người. Từ khá lâu rồi, tôi bắt đầu quan sát thế giới, qua con mắt của nhiều người đi trước rồi qua con mắt của chính tôi. Có lẽ chưa đủ nhiều nhưng tôi thấy rằng trong mọi chuyện đều tồn tại hai mặt đối lập: Tốt và xấu, hầu hết chân lý đều có thể tìm thấy điều ngược lại hoàn toàn. Vậy thì cái gì có thể giúp ta nắm bắt và phát huy được mặt tốt? Câu trả lời là: Yêu thương.

Có lần, một người bạn làm trong ngành giáo dục hỏi tôi rằng: “Học trò tôi nhiều em cứng đầu quá, ông có biện pháp nào hay bày tôi với?” Tôi suy nghĩ một lúc rồi trả lời: “Tui chưa học qua nghiệp vụ sư phạm, nhưng tui nghĩ giáo dục muốn thành công là phải dựa trên sự yêu thương.”

Vì sao người Việt Nam ta lại có truyền thống tôn sư trọng đạo đến độ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”? Tôi cho rằng đó là vì ngày xưa kiến thức và chữ nghĩa rất quý giá, nhưng hơn hết là một người thầy đúng nghĩa là người xem học trò như con, thương yêu học trò như con đẻ của mình. Muốn cho một người lắng nghe và học hỏi từ bản thân mình, không gì hay bằng việc cho họ thấy tình yêu thương mình dành cho họ. Rõ ràng chúng ta đều vui thích và hứng thú hơn khi học với giáo viên mình thích mà chẳng cần biết đó là môn gì.

Tuy vậy, đối với trẻ nhỏ chưa nhận thức đầy đủ, vẫn cần có những hình phạt. Và chính tại đây lại là nơi ta có thể biểu lộ tình yêu thương tốt nhất. Phạt làm sao để cho trẻ biết rằng ta phạt là do trẻ làm điều không đúng, phạt là để muốn trẻ trở nên tốt hơn, hoàn thiện hơn chứ không phải để thỏa mãn cơn giận của cá nhân ta.

Hồi tôi học lớp một, đó là một trường bán trú, học sinh ăn trưa, ngủ trưa tại trường và học cả hai buổi. Hôm đó, mẹ tôi mua cho tôi một túi trái cây mang theo để ăn sau bữa cơm trưa. Trong giờ học toán của cô chủ nhiệm, có lẽ do hơi chán, và đói, và thèm, tôi lẳng lặng móc ra một trái, lột vỏ quẳng xuống chân bàn và ăn ngon lành. Rồi tôi bóc trái thứ hai, thứ ba… Ban đầu thì còn cố tìm góc nào khuất để quăng vô, sau vỏ nhiều quá, tôi cứ quăng đại xuống. Tôi nghĩ rằng cô không thấy và rất lấy làm thích thú vì “nghệ thuật ăn vụng” của mình.

Đến giờ ngủ trưa, cô đến chỗ tôi và nói: “Bảo, trước khi đi ngủ em hãy lượm hết những vỏ trái cây em bỏ dưới gầm bàn đi.” Tôi bối rối, toan chối là không phải mình ăn “Dạ, thưa cô, em… em…” Cô nói: “Trong giờ học cô thấy em ăn, lúc đó nhìn em ăn ngon quá, cô cũng không muốn em quê với các bạn nên cô không phạt ngay lúc đó. Nhưng em phải chịu trách nhiệm việc mình làm, ăn vụng trong giờ học là không tốt, lần sau em không được như vậy nữa.” Cô tôi nói vậy đó, tôi lồm cồm đi lượm vỏ trái cây, rươm rướm nước mắt vì xúc động. Từ đó tôi không bao giờ ăn vụng trong giờ học nữa.
Tất nhiên, thời tôi học, các thầy cô còn dùng nhiều hình phạt khác như: Vặn tai, khẻ tay (dùng thước bảng đánh vào lòng bàn tay – chỉ lòng bàn tay thôi nhé), quỳ gối và phạt roi (dùng roi mây, đánh vào mông). Tôi học cũng thuộc hàng giỏi trong lớp, lại không quậy phá gì nên cũng không mấy khi bị đòn, và nhờ đó tôi có dịp quan sát thái độ của nhiều thầy cô khác nhau khi thực hiện hình phạt.
Theo những gì tôi thấy, cùng một hình phạt nhưng thầy cô nào phạt vì tình yêu thương học sinh thì sẽ được học sinh kính nể chứ không phải là sợ sệt hay căm ghét. Đến lượt tôi bị phạt đòn, nói thật tôi chả thấy đau gì, chỉ thấy “quê” là chính. Tôi nghĩ cái “quê” đó mới là cảm giác mà thầy cô muốn tôi nhận ra trong mỗi hình phạt, đó cũng là yêu thương.

Kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ tuy cũng rất quan trọng, nhưng những kỷ niệm đẹp và nguồn động lực tuyệt vời nhất cho mỗi học sinh chỉ có thể đến từ tình yêu thương của người thầy, người cô.
Tôi mong rằng từng học sinh có thể ý thức được học tập là trách nhiệm của mình, đừng đổ lỗi cho thầy cô hay giáo dục. Tôi mong rằng từng học sinh đều có thể có những kỷ niệm đẹp về thầy cô như tôi từng có, đều tìm thấy sự yêu thương từ những bậc “cha mẹ” ở trường. Và tôi mong rằng từng vị giáo viên đều có thể truyền đạt yêu thương vào trong từng tiết học.

Chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến từng người thầy, người cô trong đoạn đời tôi đã đi qua.

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Nhiều lúc tự hỏi mình
Lòng ta mang thiên hạ
Hay chỉ là khách lạ
Trong chính cuộc đời ta

Này vật chất xa hoa
Này của ngon vật lạ
Công danh hay rơm rạ
Sao lòng chẳng thiết tha?

Theo ngày tháng dần qua
Tâm ta trôi thật xa
Qua biển sâu sóng cả
Để thấy đời phôi pha.

Người đến rồi lại xa
Tình đến rồi lại xa
Mình ta giữa bao la
Hỏi mãi, nào ai đáp.
Sinh, tử gần hay xa?

02/10/2012
-Nhất Bảo-

Đêm nào giữa cõi vô minh
anh mơ về thuở khai sinh chúng mình
đôi ta là một sinh linh
ở trong thế giới siêu hình rong chơi

mãi mê nên nỗi tách rời
mỗi nơi một nửa mảnh đời xa nhau
trên trời muôn triệu vì sao
phải chăng bao kẻ lạc nhau mà thành

Nhất Bảo

“Mỗi sáng thức dậy, con linh dương biết rằng nó sẽ bị giết nếu không chạy nhanh hơn con sư tử nhanh nhất. Mỗi sáng thức dậy, con sư tử biết rằng nó sẽ chết đói nếu không chạy nhanh hơn con linh dương chậm nhất.”

Hai câu trên rất hay, dùng hình ảnh thiên nhiên để động viên con người nỗ lực làm việc. Sau khi hoàn toàn hiểu rõ ý nghĩa trong thông điệp, tôi cảm ơn tác giả, và tôi nhìn thấy một khía cạnh khác: Linh dương không bị sư tử rượt thì sẽ không chạy mà tung tăng, nhởn nhơ trên đồng cỏ. Sư tử săn được con mồi cũng sẽ thôi không chạy nữa, và khi nào không đói thì nó sẽ không săn.

Vậy còn chúng ta, chúng ta đang chạy vì điều gì?

Chúng ta lao vào cuộc đời rồi bị cuốn theo cơm-áo-gạo-tiền, khi đã đạt được thì ta hướng đến danh lợi, xa hoa, quyền lực… Ta cứ chạy, chạy mãi trên một con đường không có điểm cuối. Ta nhận lấy stress để rồi… Xả stress để rồi lại nhận thêm càng nhiều stress.

Cứ như vậy, dần dần chúng ta sợ trống trải, sợ cô đơn, sợ những lúc không có việc gì làm…Ta cứ phải làm một việc gì đó, giống như mở Tivi chỉ để cho có tiếng động, chuyển kênh liên tục mà chẳng biết xem gì… Ngày nay thì có internet, có Facebook, ta “nhập hồn” vào thế giới này để lảng tránh sự trống trải trong tâm hồn, ta sợ, không dám đối diện với chính ta.

Ta tìm vui trong rượu bia, tiệc tùng hay “bay” trên sàn nhảy. Càng ngày người ta càng tạo ra nhiều nguồn “giải thoát” như thế để kiếm chác lợi nhuận cá nhân, chẳng mấy ai đưa ra giải pháp thật sự, chỉ là giải thoát khỏi hiện thực một chốc lát, sau đó trở về thấy càng phũ phàng hơn, và lại tìm lối thoát.
Có một lúc nào đó, ta cũng len lén tự hỏi: “Hạnh phúc của mình là gì?” “Tại sao ta đang làm những việc này?” “Tại sao ta phải chịu những áp lực và khổ đau này?” Và những đáp án sẽ hiện ra, gần như ngay lập tức. Chúng là những lý do mà cuộc đời mớm cho ta, để ta trở thành con rối của nó. Ngày qua ngày, cứ khi nào tự hỏi thì những đáp án “tự động” kia lại hiện ra, rồi theo thời gian những phút giây tự hỏi đó sẽ ít dần và biến mất.

Chỉ đến khi sức cùng lực kiệt, lúc về già, ta lại có nhiều thời gian nhìn lại… Nhưng khi đó cũng chỉ còn để tiếc nuối mà thôi. Ta lại mang điều tiếc nuối đó nói lại cho con cháu mình nghe, mong chúng không đi vào vết xe đổ của mình. Nhưng cuộc đời này cứ tiếp diễn mãi trong vòng lặp nhàm chán đó là vì phải chơi hết trò chơi mới biết nó chán, và những người chưa chơi thì không ai tin điều đó cả.

Ta nghĩ rằng tuổi trẻ phải làm việc để tuổi già an nhàn ư? Không đâu. Nếu hạnh phúc không ở đây thì nó chẳng ở đâu khác cả. Nếu tuổi trẻ ta lao đi mà chẳng cần biết gì thì về già ta cũng chẳng yên ổn nổi đâu, ta vẫn phải lo, vẫn phải làm, và vẫn chẳng biết mình lo gì, làm gì.

Chúng ta đều phải chạy, chạy thật nhanh, nhưng phải hiểu rõ khi nào chạy, lúc nào dừng, và quan trọng nhất là: “Ta đang chạy vì điều gì?”

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo

Có một câu chuyện như thế này: Có một nhà sư đi khất thực đến một gia đình giàu có nọ. Gia đình này có nuôi một bầy ngỗng. Khi chủ nhà mang lương thực ra cúng cho sư thì chiếc nhẫn vuột ra khỏi tay và rơi xuống đất, có một con ngỗng vô tình nuốt lấy. Nhà sư nhìn thấy cảnh đó và rất lấy làm khó xử: Nếu nói thật thì con ngỗng phải chịu chết (chủ nhà mổ bụng ra lấy nhẫn), còn nói dối thì vị phạm giới luật. Vậy nên nhà sư lựa chọn cách im lặng và chuẩn bị rời đi.

Trớ trêu thay ngay lúc này chủ nhà chợt phát hiện ra mình bị mất chiếc nhẫn nên mới hỏi nhà sư có thấy chiếc nhẫn của mình không. Chủ nhà hơi nghi hoặc vì thái độ khó xử kỳ lạ của nhà sự nên thái độ càng lúc càng hằn học (vì nghĩ rằng nhà sư tham lam trộm mất nhẫn của mình). Lúc này, nhà sư lại phải chịu thêm tiếng oan. Nếu nói thật thì được giải oan, nhưng con ngỗng phải chết. Còn nếu giải thích rằng “tôi không thấy chiếc nhẫn” thì hóa ra là nói dối. Và nhà sư lại lựa chọn im lặng. Được một lúc thì con ngỗng quay ra chết (do nuốt chiếc nhẫn to quá). Trong sự ngạc nhiên của người chủ nhà, nhà sư buồn bã nói: Con ngỗng chết là do nuốt chiếc nhẫn đó.

Nói thật hay nói dối không phải lúc nào cũng tốt hay lúc nào cũng xấu, điều quan trọng là mục đích hướng tới đàng sau lời nói, thời gian, địa điểm sử dụng lời nói và cách thức thể hiện lời nói.

 Nói dối và nói thật có thể phân chia thành những cấp độ như sau:

Nói dối

    Nói dối để “lợi mình – hại người”: đây là kiểu nói dối nghiêng về điều ác, không nên phạm.
    Nói dối để lợi mình, chẳng hại ai: Kiểu nói dối này khá phổ biến, tuy nhiên cái lợi cũng chẳng thể lâu dài vì “cây kim trong bọc cũng có ngày lòi ra”
    Nói dối để có lợi cho người khác: đôi lúc muốn giúp bạn bè, không muốn họ tổn thương… ta lại chọn cách này. Thường thì cũng không hại gì, nhưng về lâu về dài cũng dễ biến tướng sang các kiểu dối gian khác. Đôi lúc khi người được ta “giúp” biết ra sự thật thì lại khiến họ đau khổ hơn nữa.

Nói thật

     Nói thật để lợi mình, hại người: Có những sự thật mà khi nói ra, ta hoặc những người ta quan tâm có lợi, nhưng lại mang đến tiếng xấu hoặc tai họa cho người khác. Lúc này cũng nên quan tâm suy nghĩ chứ không phải sự thật nào cũng tùy tiện nói ra.
    Nói thật để có lợi cho người khác: đó là chỉ cho người con đường đúng đắn, chia sẻ kinh nghiệm mà mình đã từng trải qua… mang lại lợi ích cho mọi người.
    Về phần “nói thật” này thì cái lợi, cái hại cũng phụ thuộc rất nhiều vào bản chất của cái “sự thật” trong lời nói của mình. Nên tập tính trung thực, nhưng phải biết sự thật nào nên nói, sự thật nào không nên nói. Nếu nói thật mà hại người thì cái tâm đó còn độc hơn tâm nói dối hại người!

Sự thật luôn là sự thật dù cho chẳng một ai tin. Giả dối luôn là giả dối, dù cho tất cả mọi người đều tin tưởng vào nó

Nên nói dối hay nói thật?

Nói dối đôi lúc có cũng có lợi, người ta gọi nó bằng cái tên “white lie” nghĩa là “lời nói dối thiện chí”. Tất nhiên chuyện nói dối hại người lợi mình thì không cần phải bàn thêm, đừng bao giờ làm điều đó vì nhân quả của việc nói dối hại người sẽ đến ngay trong kiếp này chứ không phải kiếp sau đâu. Những lời nói dối thiện chí cũng là không nên, vì nếu như lời nói dối đó bị phát hiện thì có khi lại phản tác dụng. Chẳng có sự thật nào có thể được hay bị che dấu hoàn hảo hết đâu, nên tốt nhất là đừng bao giờ nói dối. Đặc biệt là nói dối với những người mình thương yêu vì “không muốn làm họ buồn, không muốn họ lo lắng…” Tin tôi đi, hậu quả của những lời nói dối nhỏ xíu như vậy đôi khi mang đến những tác hại mà bạn chẳng thể ngờ đâu.

Nói thật đôi lúc cũng có hại, chính vì vậy ta nên tập nói thật, và nên biết sự thật nào cần được nói ra. Mặt khác, không phải sự thật nào cũng tốt nên ta cần biết cách đối diện và xử lý thích đáng với những “sự thật” mà mình nhìn thấy, nghe thấy… Sự thật được ghép lại từ những điều dối trá thật đáng sợ, nhưng điều dối trá được ghép lại bằng những sự thật thì đáng sợ hơn nhiều.

Hãy tuyên truyền và cổ vũ cho điều tốt, lên án điều xấu một cách đúng đắn và mang tính xây dựng. Đừng vin vào việc bạn đang nói lên sự thật để gây hại cho người khác bởi vì sự thật nếu có thể hại người thì tác hại của nó lớn hơn nhiều so với lời nói dối. Tôi đang muốn nói đến những điều mà báo, tạp chí đang lan truyền đến bạn, những thứ sự thật được gọt dũa nguy hiểm vô cùng như: giáo dục giới tính, tin pháp luật, tin cảnh giác, scandal, trào lưu mới… hay những thứ khác mà họ dán lên cái mác “cảnh báo” nhưng thật sự lại đang “phát tán”

Để luyện tập khả năng không nói dối và nói thật đúng lúc, cách tốt nhất chính là học im lặng.

“The liar’s punishment is, not in the least that he is not believed, but that he cannot believe anyone else.” ― George Bernard Shaw
“Sự trừng phạt cho những kẻ nói dối, không phải chỉ đơn giản là hắn sẽ không được người khác tin tưởng, mà còn là việc hắn chẳng thể tin tưởng một ai”

NGUYỄN HUỲNH NHẤT BẢO

Một hôm nọ, tôi đang chạy xe trên đường thì thấy phía trước có hai người đang rượt đuổi nhau, tưởng là đánh nhau vì thấy hình thể của hai người khá lớn nên tôi giảm tốc độ để đề phòng sự cố. Khi đến gần, tôi thấy người chạy trước là một thanh niên, vừa chạy vừa cười, tôi nghĩ “ồ, hóa ra là đang giỡn chơi”. Nhưng khi nhìn thấy người đang rượt theo phía sau thì tôi lại ngạc nhiên: đó là một người đàn ông khá lớn tuổi, gọi là ông lão thì chưa phải, nhưng tóc ông ta có nhiều sợi bạc và hàm răng đã trống khá nhiều cây (chẳng phải do tôi để ý quá kỹ mà do ông đang cười)

Ông ấy đang đuổi theo anh thanh niên chạy phía trước bằng một điệu bộ của một đứa bé 13-14 tuổi chạy đuổi theo bạn mình, hoàn toàn không có cảm giác là điệu bộ của một người lớn tuổi, thậm chí làm tôi nghi ngờ mình bị hoa mắt nên phải nhìn lại khuôn mặt ông lần thứ hai. Và lúc đó tôi thấy được niềm vui giản đơn mà tỏa sáng trong mắt ông, cứ như chưa bao giờ trong đời lại vui đến vậy, cứ như không có niềm vui nào trên đời lớn hơn là được rượt đuổi nhau chạy trên hè phố thế kia…

Tại sao tôi ngạc nhiên đến vậy? Tôi nhìn lại mớ thông tin, kiến thức, văn hóa, đạo đức… mà cuộc đời đã giúi vào tay mình trong những năm qua: Trẻ con thì không được suy nghĩ nhiều, không được trầm tư và nói về cuộc sống một cách sâu sắc… Trẻ con là phải ngây thơ, ngu ngơ, phải hoạt bát vui vẻ… Lớn lên thì phải nghiêm túc, già đi thì phải oai nghiêm, phải từ tốn và vững vàng… Với những điều này thì hẳn người đàn ông kia sau khi vui đùa xong phải hối hận và xấu hổ lắm vì mình già rồi mà còn như con nít?!

Tại sao phải khổ như vậy? Đó chính là cơ chế “Biết và Phán”, là một vòng xoáy càng ngày càng chật hẹp và ép cho tất cả mọi người vào mỗi một khuôn, rồi hủy diệt luôn. Những gì ta “biết” đến từ lời dạy của cha mẹ, cách sống của người xung quanh, lời dạy của phim ảnh, của bạn bè, của sách báo… Quá nhiều người muốn định nghĩa cách sống của người khác: Anh này nên lấy cô kia, Đàn ông nên tìm vợ thế này, tìm người yêu thế nọ, “sao” nào nên làm công việc gì, có tính tình ra sao… Vì những cái “biết” đó quá nhiều, đóng thành từng khuôn, để thành từng đống và luôn sẵn sàng để ta mang ra ép người khác vào trong đó, nên khi thấy một ai đó làm một điều gì khác lạ là ta lại mang “khuôn” ra mà bảo “thằng này méo, thằng kia vuông…” Đó là “Phán”

Một người hay vài người làm vậy thì cũng không hại gì cho lắm, họ thích nói gì là chuyện của họ, nhưng khổ nỗi là có những cái khuôn do cả ngàn, cả triệu người cùng đúc lên và cả triệu, cả tỷ người cùng nhau sử dụng nó, củng cố và phát triển nó. Người ta đâu biết rằng khi tạo nên những cái khung để ép người khác thì chính họ cũng là một trong số đó. Khi phán xét người khác cũng là lúc tự ép mình vào khung cho người người phán xét. Và cả xã hội này chính là việc lặp lại quá trình đó một cách nhiều lần.

    “Khi bạn phán xét người khác, bạn không định nghĩa họ, bạn đang định nghĩa chính mình” – Wayne Dyer

Một ông già chơi rượt bắt trên hè phố có gì sai? Bỏ qua hết những gì ta được dạy và suy nghĩ mà xem, liệu ta có thật sự hiểu hành động đó hay không. Tại sao với đống kiến thức kia ta lại không ngại ngần phê phán hành động đó hay ít ra cũng là một cái cười phì, một cái nhếch môi hay trợn tròn cặp mắt? Và còn bao nhiêu điều khác nữa trong cuộc sống mà ta đã đưa ra phán xét như một cái máy vô tri?

Tôi thấy có một số người tài giỏi, làm việc một ngày trên 10 tiếng, đến mức không đủ thời gian, và họ gọi những người rảnh rang lê la quán xá là “những xác chết biết đi”. Tôi cũng thấy những người thích đọc sách và đọc nhiều sách hay, thấy cả thái độ dè bỉu của họ dành cho những người đọc các thể loại mà họ cho là vô nghĩa. Lại có người học rộng, hiểu nhiều phê phán “Xã hội này đầy những máy photocopy và máy ghi âm”. Có người thấy người khác nói chuyện triết lý thì tung ra ngay một tuyệt chiêu là “làm đi, đừng nói”… Nhiều lắm, mỗi lần đọc thấy, nghe thấy những điều như vậy tôi lại thấy hơi tiếc.

Tôi nhận ra một điều rằng: Bạn có càng nhiều kiến thức nhưng lại không thể hiểu và chấp nhận mà còn giữ mãi tính phán xét thì bạn càng làm khổ bản thân và những người xung quanh nhiều hơn.

Một khi thật sự hiểu điều gì đó, ta sẽ không còn phán xét, chỉ trích, phản đối hay ủng hộ mà chỉ còn chấp nhận – chấp nhận nó như một sự thật hiện diện trên đời này, như mặt trời mọc ở phía Đông vậy. Khi một người làm điều gì sai lầm, ta không chỉ thấy cái sai đó mà còn thấy hoàn cảnh nào dẫn đến cái sai, tâm trạng nào thúc đẩy người đó làm sai và làm cách nào để có thể sửa sai… Ta nhìn được mọi sự trên đời ở một góc nhìn càng rộng, càng toàn diện bao nhiêu thì ta càng dễ chấp nhận bấy nhiêu.

Chấp nhận không phải là bỏ mặc, là thờ ơ hay là cam chịu. Chấp nhận đơn giản là một bước trong quá trình đối mặt với vấn đề mà thôi, quá trình này xuất hiện ngay sau khi vấn đề xuất hiện thì những bước tiếp theo sẽ tự nhiên, thoải mái hơn rất nhiều.

Biết thì rất tốt, nhưng đừng dùng cái biết đó để phán, hãy cố gắng hiểu và chấp nhận.

NGUYỄN HUỲNH NHẤT BẢO

1. Luật hấp dẫn (The law of attraction)
2. Quy tắc 80-20 (The Pareto principle)
3. Quy tắc 90-10 (Quy luật về thất bại và thành công)

Facebook: https://www.facebook.com/NguyenHuynhNhatBao
Youtube: https://www.youtube.com/user/NhatBaovn

Các bài viết của mình:
http://nhatbaovn.blogspot.com/

Tại sao anh yêu em? Anh yêu em ở điểm nào? Anh yêu em từ khi nào? … Phụ nữ luôn có rất nhiều, rất nhiều thắc mắc về tình yêu của họ, trong đó câu hỏi khó trả lời nhất là “Tại sao anh yêu em?”. Ở đây tôi chỉ nói phụ nữ thôi, vì nam giới được yêu là mừng rồi, mấy ai thắc mắc làm chi đâu! Tuy biết vậy nhưng để cho bình đẳng giới một chút thì câu hỏi sẽ là “Vì sao ta yêu nhau?”

Trong hơn 8 năm yêu nhau, chắc cũng có khoảng 800 lần người yêu tôi hỏi tôi câu đó và tôi cũng đưa ra khoảng 400-500 câu trả lời khác nhau, chủ yếu là những câu trả lời mang tính chọc cười cho vui. Điều mà tôi sắp viết ra trong bài viết này là một câu trả lời nghiêm túcnhất trong số 500 câu trả lời nói trên.

Tình yêu là một thứ cảm xúc kỳ lạ mà ít ai trong nhân loại diễn tả được hoàn toàn, cho dù là chỉ một khía cạnh trong đó. Vậy nên khi rơi vào lưới tình thì người ta hay choáng váng, không giải thích được hành động, cảm xúc của mình một cách bình thường nữa, nên họ hay đặt ra câu hỏi đó. Theo tôi, nguyên nhân chủ yếu khiến bạn đặt ra câu hỏi “Vì sao ta yêu nhau?” là vì: Một là bạn cảm thấy hoang mang, thấy tình yêu của mình mong manh, khó níu kéo nên cần một điểm tựa, cần một lý do. Giống như một người đang đói khát muốn tìm xem xung quanh có món gì mình có thể ăn được không, có lý do nào để người ấy yêu mình không…; Hai là ngược lại: Bạn cảm thấy vui, hạnh phúc với tình yêu hiện có nên muốn tìm hiểu căn nguyên của nó. Giống như một người sau khi đã ăn uống no nê, ngồi nghiên cứu, phân tích thành phần thức ăn của mình xem chỗ nào bổ, chỗ nào có hại…

    “We’re all a little weird. And life is a little weird. And when we find someone whose weirdness is compatible with ours, we join up with them and fall into mutually satisfying weirdness—and call it love—true love.”
    Tạm dịch là: “Chúng ta đều có chút kỳ quặc. Và đời cũng kỳ quặc. Và khi ta tìm được một người có điểm kỳ quặc thích hợp với những điểm kỳ quặc của ta, ta và họ chơi chung một trò chơi kỳ quặc – và gọi đó là tình yêu – tình yêu đích thực.”
    ― Robert Fulghum, True Love

Thật ra việc tìm hiểu lý do một ai đó yêu bạn chỉ có một lợi ích cơ bản duy nhất đó là để phát hiện xem họ có đang yêu bạn thật lòng hay không, hay là họ chỉ yêu những gì bạn có.

- Anh yêu em vì em xinh đẹp!

Vậy cứ em nào đẹp (mà chịu cho anh yêu) thì anh yêu hết?

- Anh yêu em vì em giàu (cái này chắc ít ai mạnh miệng nói ra nhưng tồn tại thì không ít)

Vậy em hết giàu thì anh hết yêu?!

- Anh yêu em vì em có lúm đồng tiền đáng yêu

- Anh yêu em vì em có nụ cười xinh tỏa nắng

- Anh yêu em vì đôi mắt buồn vời vợi

- Anh yêu em vì em giỏi giang…

Bạn cứ tự đặt ra nhiều nhiều câu hỏi như vậy và tự trả lời xem. Rồi bạn hãy tự hỏi: như vậy là anh đang yêu những đặc tính đó hay là yêu bản thân em? Nên biết rằng đặc tính nào, dù bền vững đến đâu cũng có thể mất đi bất kỳ lúc nào trong cuộc sống. Cho nên nếu tình yêu của bạn gắn với một hay nhiều đặc tính thì nó cũng sẽ mất đi bất kỳ lúc nào như vậy.

Trong 500 câu trả lời của mình dành cho câu hỏi “Vì sao anh yêu em?”, câu nghiêm túc nhất là như thế này:

Nếu nói ngắn gọn thì là “Vì anh yêu em!” Anh biết đôi lúc em cảm thấy hoang mang, thắc mắc: em không đẹp, không giỏi, không giàu. Em hay làm anh buồn và ít quan tâm anh… Vậy anh yêu em vì điều gì? Không, câu hỏi của em đã sai hướng rồi. Em không nên đặt những đặc tính như xinh đẹp, giỏi giang lên phía trước tình yêu. Những thứ đó có thể là điều kiện ban đầu để ta chú ý tới nhau, để ta thích nhau nhưng đó không phải là để ta yêu nhau. Sự thật là cần đặt tình yêu ở phía trước. Có tình yêu thì mọi chuyện dù vô lý nhất đều trở nên có lý.

- Anh yêu em. Không cần biết em đẹp hay không

- Anh yêu em. Không cần biết em tài giỏi hay không

- Anh yêu em. Không cần biết nhà cửa em ra sao, ba mẹ em làm gì

- Anh yêu em. Không cần biết em biết nấu ăn, biết dọn dẹp nhà cửa hay không

- Anh yêu em. Không cần biết em nói chuyện vô duyên hay chửi thề, uống rượu…

Vậy đó, mọi thứ chỉ cần đặt “Anh yêu em” ở phía trước là được thôi em.

Tất nhiên là anh yêu em, anh sẽ chấp nhận những khuyết điểm, sai lầm của em, chấp nhận cả con người em nhưng không có nghĩa là anh để mặc như vậy mà chịu đựng, vì sức chịu đựng nào cũng có giới hạn của nó, ngay cả khi có tình yêu. Chúng ta chấp nhận nhau và góp ý, hỗ trợ cho nhau để mỗi người trở nên tốt đẹp hơn, hoàn thiện hơn. Đâu có ai muốn mình xấu xí hay dở hơi trong mắt người khác, anh tin là em cũng vậy. Em an tâm đi, anh đã yêu cái xấu xí của em rồi, em cứ từ từ đẹp lên, tốt lên… một chút thôi cũng được. Và em hãy tiếp tục an tâm, dù em thất bại bao nhiêu lần trong nỗ lực đó, anh cũng vẫn yêu em.

NGUYỄN HUỲNH NHẤT BẢO

Đặc điểm nguy hiểm nhất của đam mê chính là sự nhầm lẫn. Đây cũng là điểm khiến cho nhiều người có lòng phải bỏ phần lớn cuộc đời vẫn chưa thể tìm thấy đam mê chân chính của họ. Một phần cũng là do sự định hướng của thời đại, ví dụ như vài năm trước công nghệ thông tin mới phát triển làm cho nhiều người trẻ nghĩ rằng mình cũng rất có thể là Bill Gates thứ hai, họ lao theo ngành tin học và nhận ra nó không dễ dàng, thú vị như họ nghĩ. Tôi cũng từng lầm tưởng như vậy trong một thời gian dài, cũng có một số thành tựu nhất định nhưng rồi tôi nhận ra đó không phải là con đường mình mong muốn.

Có người nói tôi sao lạ quá, hình chụp lúc thì nhìn như 20 tuổi, lúc lại thấy giống… ngoài 40. Bình thường tôi hay để mấy hình chụp kiểu “nghiêm túc” làm avatar trên facebook, hôm nay đổi thành một cái hình hơi bị xì-teen một chút, thế là có thằng em bảo: “Trời, sụp đổ hình tượng rồi”. Hoặc đôi lúc có người PM cho tôi, tôi trả lời kèm theo mấy cái biểu tượng dễ thương này kia, họ lại ngạc nhiên bảo: “Trời, anh teen dữ vậy hả, không ngờ…” Người thì cho rằng tôi khó tính, người thì thấy tôi thân thiện, người nói tôi tài giỏi, người chê tôi lười biếng… Nhiều nhiều trường hợp khiến tôi quyết định viết bài này – “Đừng xây dựng hình tượng về người khác”

Hình tượng là gì? Nó được xây dựng như thế nào?

Nói một cách đơn giản: Hình tượng là một hay nhiều thuộc tính về thể chất và tinh thần mà ta gán cho một người nào đó sau khi tiếp xúc để rồi sau đó mỗi lần gặp lại người đó, hình tượng đó lại được “gọi” ra một cách tự động. Hình tượng về một người được tô, đắp ngày càng nhiều, càng dày đến mức độ nào đó thì một ngày ta không còn nhìn thấy người đó nữa mà chỉ thấy hình tượng về họ mà thôi.

Phần lớn những cảm xúc trong ta đều không thật sự xuất phát từ trái tim, từ nhận thức mà là từ những “hình tượng” ta mãi xây dựng theo thời gian. Ta yêu, ghét, kính trọng, khinh bỉ, tin tưởng, nghi ngờ… một người nào đó không phải bằng nhận thức khách quan của ta với đối tượng đó, tại thời điểm đó mà thường bắt nguồn từ “hình tượng” về người đó mà ta đã xây dựng.

Ấn tượng ban đầu cũng là một loại hình tượng, nó là một thứ hình tượng sơ khai mà ta xây dựng về một đối tượng mới dựa trên những khuôn mẫu là các hình tượng mà ta đã xây dựng cho những người quen cũ: Người như thế này là trí thức, người như thế kia là thành công, người như thế nọ là trung thực…

Vì sao không nên xây dựng hình tượng?

Con người đâu phải là pho tượng. Họ có vui buồn, có khi hứng thú, lúc chán nản, khi khỏe, lúc yếu, khi dư dả, lúc khó khăn.. và còn nhiều nhiều nguyên nhân khác tác động đến họ nữa. Cho nên khi tiếp xúc với một ai đó, dù rất thân quen, đừng mang hình tượng trong đầu ta ra mà áp lên người họ rồi chỉ nhìn vào hình tượng đó mà nói chuyện. Điều đó giống như bạn đang nói chuyện cùng pho tượng của người đó vậy. Hãy dùng cảm nhận thật sự của mình tiếp xúc trực tiếp với họ, trong điều kiện hiện tại, ở hoàn cảnh hiện tại họ đang ra sao, họ lo lắng, mệt mỏi, buồn bực hay đang vui vẻ, phấn khởi… Đừng để câu hỏi “Anh/Chị khỏe không?” Chỉ là một câu chào xã giao.

Có những lúc hình tượng sụp đổ có thể gây shock. Và chúng ta chẳng thể hiểu hết một người nào đâu, dù là người thân nhất cũng có những góc khuất mà chỉ trong điều kiện nhất định mới biểu hiện ra thôi. Những điều vừa nói trên giải thích rằng tại sao ta “tin lầm” hay “trách lầm” người khác. Do lười biếng cả thôi.

Nếu bạn tin lầm hay trách lầm ai đó, thì thật ra bạn đã tin, đã trách cái hình tượng do chính bạn tạo nên chứ không phải bản thân người đó. Những ngôi sao hay các bậc đế vương rất ít có bạn bè và rất quý trọng những người xem họ là bạn, vì những người đó là người tiếp xúc gần gũi và chân thật nhất với chính bản thân họ, chứ không phải với cái “hình tượng” của họ.

Những ký ức, tư liệu, thông tin, ấn tượng… Trước đó đều có thể và nên đem ra để so sánh, đối chiếu trong việc chọn cách ứng xử nhưng không nên xem nó như một căn cứ duy nhất mà phải khách quan, chủ động trong nhận thức. Có người lại nhìn nhận những người mà họ cho là xấu theo cách nói: “Ngựa quen đường cũ” “Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời”… Vì sao ta thích dùng những câu đó? Vì lười suy nghĩ, lười nhận xét, lười quan sát. Nếu ta chẳng cảm nhận gì ở cuộc sống xung quanh thì ta có đang sống hay không?!

Nếu bạn đánh giá một ai đó là người xấu vì họ làm một điều gì bạn cho là xấu…. Hãy nhớ lại xem: Bạn cần phải thấy bao nhiêu điều tốt ở một người để cho rằng người đó là tốt? Tốt hay xấu, là chuyện đã qua rồi, và quá khứ chỉ mang tính tham khảo chứ không thể làm căn cứ phán xét cho tương lai. Người xấu hay người tốt – đó là bạn đang nói về một người-trong-quá-khứ mà thôi.
Hãy đập bỏ hết hình tượng để sống thật với nhau

Hãy sống tỉnh giác! Hãy quan sát nội tâm của bạn và phát triển nó. Hãy tin tưởng chính mình. Bạn tin tưởng được chính mình bao nhiêu thì sẽ có thể tin người khác bấy nhiêu.

Hãy cho những người xấu một cơ hội, tìm mặt tốt của họ, nhìn nhận con người của họ ngay lúc này chứ không phải trong quá khứ. Hãy cảnh giác với người tốt, vì hôm nay có thể họ khác rồi. Bạn nên nhớ rằng cái tốt hay cái xấu trong mỗi người đều có như nhau cả, quan trọng là người nào dùng cái nào nhiều hơn mà thôi.

Hãy bỏ đi hết những “hình tượng”, đối xử với nhau bằng cảm xúc thật, giữa người với người, ngay lúc này và tại nơi đây. 

Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo